Blog: Efficiënt vergroenen: hoe doe je dat (niet)?

Vorige week is het coalitieakkoord bekend gemaakt. Het akkoord bevat voor de glastuinbouw positieve en negatieve verrassingen. Ronduit positief is de aandacht voor gezond voedsel. De glastuinbouw maakt als geen ander gezond voedsel en creëert met planten en bloemen een gezonde omgeving. Stimulansen hiervoor geven de sector rugwind. Ronduit negatief is het voornemen om de vrijstelling of verlaging van energiebelastingen op gas die momenteel gelden voor glastuinbouw per 2025 af te schaffen. Specifiek wordt genoemd het verlaagde tuinbouwtarief en het WKK gas dat niet wordt gebruikt voor netinvoeding.

Dit voornemen is onderdeel van een heel pakket van maatregelen om de CO2-emissie van Nederland versneld te verlagen. De overheid moet dit wel doen gezien het Urgenda vonnis en de Europese en wereldwijde afspraken waaraan zij zich eerder verbonden heeft. Nederland loopt achter en moet nu wel in actie komen. De sector weet dat ook en daarom wordt al geruime tijd met de verschillende ministeries en andere stakeholders aan een nieuw sectorconvenant gewerkt, dat de glastuinbouw de juiste stimulansen moet geven om te verduurzamen. De sector kan, mits met de juiste maatregelen, een voorlopersrol vervullen in de verduurzaming van Nederland. Het is goed dat de coalitie dit ook expliciet opschrijft. Maar waarom dan deze heffing op milieuvriendelijke warmte en op kleine en extensieve tuinbouwbedrijven? De maatregel komt onverwacht en ook op de ministeries is men verrast, dus op dit moment moeten we vooral gissen, maar bij deze wat overwegingen.

De belangrijkste overweging gaat over simpelweg geld ophalen. In het coalitieakkoord staat ook de verlaging van de ODE op elektriciteit in schijf 2 en 3. Er staat dat dit tot 200 mln euro per jaar aan inkomsten vermindert. Wageningen Economic Research (WECR) heeft berekend dat de ODE-verhoging de glastuinbouw in 2020 49 mln euro extra kostte, oplopend naar 65 mln euro in 2025. Als deze wegvalt, moet het ergens anders vandaan komen, zo is ongetwijfeld de redenering. De terechte vraag is dan: had deze rekening wel in de glastuinbouw terecht moeten komen, gebruikt de sector zoveel SDE++ dat deze doelheffing op een andere manier in stand blijft?

De tweede verklaring is dat deze maatregel het principe van eenmaal belasten respecteert. De huidige vrijstelling van WKK gas is afgeleid van de algemene vrijstelling van gas dat gebruikt wordt voor elektriciteitsproductie. Deze vrijstelling is nodig omdat er ook al belastingen geheven wordt op geleverde elektriciteit. Als je ook belasting heft op gas waarmee elektriciteit gemaakt wordt, dan belast je die elektriciteit feitelijk dubbel. De huidige vrijstelling van warmte en zelf gebruikte elektriciteit uit WKK heeft als gevolg van deze systematiek een voordeel. Van afstand kun je zeggen: het is misschien wel logisch dat dit voordeel verdwijnt.

Maar in de praktijk is het de wereld op z'n kop en vrijwel onuitvoerbaar. Want: hoe meet je het WKK gasverbruik dat niet gebruikt wordt voor invoeding op het net? Is dat alles behalve het elektrisch rendement? Maar wat doe je dan met het feit dat een elektriciteitscentrale ook maar een rendement van 50% heeft. WKK haalt 40% kortom daar waar WKK in totaal 90% van de energie inhoud nuttig benut, benut een centrale maar 50%. Als je vermindering van CO2-emissie serieus neemt, dan mag je het hogere rendement niet belasten. Maar hoe bereken je dit dan wel? Ik voorzie een paarse krokodil die de sector veel geld kost en niet tot een efficiënte verduurzaming leidt.

De glastuinbouw wil vooruit om op de meeste duurzame wijze gezond voedsel en een gezonde omgeving te maken. De expertgroep energie van Glastuinbouw Nederland legt goed onderbouwde voorstellen neer om dit op een efficiënte manier te stimuleren waarbij de hele sector levensvatbaar blijft. Laten we met z'n allen Glastuinbouw Nederland ondersteunen om haar voorstellen ingevoerd te krijgen in plaats van de heffingen die in het coalitieakkoord staan.

Bron: Goedemorgen