De afgelopen vijf jaar groeide de Nederlandse export van bloemen en planten met 3% per jaar. Inmiddels bedraagt de export 5,7 miljard euro per jaar. Deze groei kwam voornamelijk doordat er meer geëxporteerd is naar Oost-Europese landen en markten buiten de Europese Unie, in vergelijking tot de export naar de traditionele exportlanden Duitsland, Verenigd Koninkrijk en Frankijk. Vanwege de Brexit wordt de komende jaren zelfs een exportdaling verwacht naar het Verenigd Koninkrijk.

De import van bloemen en planten blijft daarentegen stabiel en bedraagt ongeveer 1,15 miljard euro per jaar. Aan de ene kant komt de import vooral uit onze omringende landen (België en Duitsland), aan de andere kant vanuit Kenia en Ethiopië.

Divers aanbod in product-markt combinaties
De sierteelt is een hele diverse sector. Aan de ene kant zijn er enorm veel verschillende bloemen, planten en bijproducten. Aan de andere kant kan de afzetmarkt op diverse manieren worden verdeeld. Het is aan het handelsbedrijf hoe deze zijn keuzes maakt in het bedienen van markten en klanten. Allereerst kijken we naar het aankoopmotief: is het boeket of de plant voor de koper of koopt hij dat voor een ander? Vervolgens is van belang naar welk land wordt geëxporteerd. Elk land heeft specifieke consumentenwensen, andere feestdagen en verschillende gewoontes. De groothandel moet daarnaast het koperspubliek van het retailkanaal goed kennen. De bezoeker van een bloemist heeft een andere vraag dan de klant van de supermarkt. En bij verkoop via een onlinekanaal spelen weer andere zaken een rol.

Soms kan het bedrijven helpen om delen van de keten uit te besteden. Zo werken veel sierteeltbedrijven samen met dienstverlenende bedrijven die specifieke functies voor hun rekening nemen. Denk daarbij aan specialisten voor de logistiek, IT-bedrijven voor digitalisering, boeketterieën voor de samenstelling van boeketten of inkoop van delen van het assortiment door specifieke leveranciers.

Afzetkanaal bepaalt de organisatie
Uiteindelijk leiden externe ontwikkelingen en het aankoopgedrag van de consument tot de inrichting van de sierteeltketen. Daarin onderscheiden we vier type bedrijven:

1. Totaalleveranciers die producten leveren aan alle afzetkanalen en voordeel hebben van hun schaalgrootte en efficiënte manier van werken, ten opzichte van hun concurrenten.
2. Gespecialiseerde handelsbedrijven die leveren aan de retail zoals bloemisten en tuincentra. Daarbij is vooral hun productkennis en klantcontact belangrijk.
3. Service-provider/fulfillment-bedrijven die als verlengstuk van grote retail en e-tailorganisaties (online verkoop) dienen.
4. Dienstverlenende bedrijven die specifieke functies voor andere partijen in de keten invullen, zoals transporteurs, IT-dienstverleners en boeketterieën.

Marktverdeling binnen de keten wijzigt fors
In 2027 realiseren drie tot vijf totaalleveranciers naar verwachting zo’n 60% van de groothandelsomzet in bloemen en planten. De grootste vijf handelsbedrijven realiseren nu ongeveer 43% van de omzet. Ongeveer 20% van deze omzet komt van gespecialiseerde groothandels en nog eens 20% wordt verricht door de serviceprovider/fulfillment-ondernemingen. De consolidatie zet in alle categorieën door vanwege:

• Lage marges;
• Voordelen van schaalvergroting bij digitalisering;
• Verandering van de afzet naar online en grootschalige retail;
• Marktgroep in verder weg gelegen markten;
• Schaalvergroting in de productie;
• Gebrek aan opvolging bij kleine handelaren/lijnrijders.

Meer weten over ontwikkelingen in de sierteelthandel? Download hier het volledige rapport ‘Kleur bekennen in de sierteelthandel’.